کانال کشی تهویه مطبوع چیست؟ همه چیز درباره طراحی، اجرا و نکات فن
وقتی درباره تهویه مطبوع صحبت می‌کنیم، ذهن اکثر افراد به دستگاه‌های هواساز یا فن‌کویل معطوف می‌شود. اما حقیقت این است که کانال‌کشی تهویه مطبوع، مثل رگ‌های بدن، نقش توزیع هوا را در کل ساختمان ایفا می‌کند. بدون طراحی و اجرای اصولی این بخش، هیچ سیستم تهویه‌ای بازدهی مطلوب نخواهد داشت.
کانال‌کشی تهویه مطبوع چیست؟
کانال‌کشی به مجموعه مسیرهایی گفته می‌شود که هوای سرد یا گرم از طریق آن‌ها در فضاهای مختلف توزیع یا جمع‌آوری می‌شود. کانال‌ها معمولاً از ورق گالوانیزه، آلومینیوم یا پلی‌یورتان ساخته می‌شوند و با عایق‌هایی پوشانده می‌شوند تا از اتلاف انرژی جلوگیری شود.
اجزای اصلی سیستم کانال‌کشی
1. کانال اصلی (Main Duct)
مسیر مرکزی که هوا از هواساز یا فن‌کویل خارج شده و به دیگر بخش‌ها می‌رود.
2. کانال‌های فرعی (Branch Ducts)
مسیرهایی که از کانال اصلی منشعب شده و به فضاهای مختلف منتقل می‌شوند.
3. اتصالات و فیتینگ‌ها (Elbows, Reducers, T-joints)
برای تغییر جهت، کاهش یا افزایش سایز کانال یا تقسیم مسیر استفاده می‌شوند.
4. دریچه‌ها (Diffusers, Grilles, Registers)
محل خروج یا ورود هوا به فضای مورد نظر.
5. عایق حرارتی و صوتی
روی کانال‌ها اجرا می‌شود تا از اتلاف انرژی و انتقال صدا جلوگیری کند.
انواع کانال‌های مورد استفاده در تهویه
1. کانال گالوانیزه
از ورق فولادی با پوشش ضدزنگ ساخته شده و متداول‌ترین نوع کانال در ایران است.
مزایا: مقاومت بالا، قابل تولید در اشکال مختلف، قابل عایق‌کاری
معایب: وزن بالا، نیاز به عایق مجزا
2. کانال فلکسیبل (Flexible Duct)
کانال‌های انعطاف‌پذیر از جنس آلومینیوم و پوشش PVC هستند.
مزایا: نصب آسان، سبک، مناسب فضاهای محدود
معایب: افت فشار بالا، مناسب برای طول مسیر کوتاه
3. کانال پیش‌عایق (Pre-insulated)
از فوم پلی‌یورتان با روکش آلومینیومی ساخته شده و هم‌زمان عایق و کانال محسوب می‌شود.
مزایا: سبک، عایق‌دار، نصب سریع
معایب: حساس به ضربه و خراش، قیمت بالاتر
مراحل طراحی کانال‌کشی تهویه
· مرحله اول: تحلیل نیازهای ساختمان
محاسبه بار سرمایشی و گرمایشی هر فضا بر اساس تعداد نفرات، تابش خورشید، کاربری فضا و موقعیت جغرافیایی
· مرحله دوم: انتخاب مسیر بهینه
طراحی مسیرهایی با کمترین پیچ و خم، کوتاه‌ترین طول، و دوری از موانع ساختمانی
· مرحله سوم: تعیین ابعاد کانال
با استفاده از نرم‌افزارهایی مثل DuctSizer یا Manual D بر اساس حجم هوا و سرعت مطلوب
· مرحله چهارم: انتخاب جنس و نوع کانال
با توجه به پروژه، بودجه، فضای نصب و استانداردهای مربوطه
· مرحله پنجم: طراحی دریچه‌ها و محل خروج هوا
با در نظر گرفتن پخش یکنواخت هوا، حذف نقاط کور، و کاهش نویز
اصول مهم در اجرای کانال‌کشی
· استفاده از اتصالات شعاع‌دار به‌جای زوایای تند برای کاهش افت فشار
· درزگیری کامل اتصالات با نوار آلومینیومی یا ماستیک صنعتی
· رعایت شیب مناسب در کانال‌های برگشت (در صورت نیاز به تخلیه کندانس)
· اجرای عایق‌کاری حرارتی (فوم، پشم سنگ) برای کانال‌های سرد یا گرم
· نصب ساپورت‌های مستحکم با فاصله استاندارد (هر 1.5 تا 2 متر)
تست فشار و نشتی قبل از تحویل نهایی
اشتباهات رایج در کانال‌کشی که نباید مرتکب شوید!
استفاده از فلکسیبل‌های بلند و پیچ‌خورده
عدم رعایت افت فشار در طراحی انشعابات
درزگیری ناقص و نشتی شدید هوا
نصب کانال در محل‌های پر ارتعاش بدون پایه ضد لرزش
اجرای هم‌زمان مسیر رفت و برگشت در کنار هم بدون فاصله کافی
نتیجه‌گیری
کانال‌کشی اصولی، ستون فقرات سیستم تهویه مطبوع است. اگر مسیرها به‌درستی طراحی و اجرا نشوند، تمام زحمات صرف‌شده برای انتخاب تجهیزات مناسب به هدر می‌رود. توصیه می‌شود برای هر پروژه، با تیمی متخصص و باتجربه همکاری کنید تا از عملکرد بهینه، طول عمر بالا و آسایش دمایی مطمئن شوید.
اگر به دنبال اجرای حرفه‌ای و دقیق کانال‌کشی برای پروژه‌تان هستید، همین حالا با تیم فنی آرون تهویه تماس بگیرید